Yin en Yang
De Chinese Geneeswijze (TCM) is gebaseerd op de filosofie van Yin en Yang. Deze filosofie vormt het denkraam voor de TCM. Wil je iets begrijpen van de Chinese geneeswijze, dan moet je voldoende kennis hebben van dit concept, hetgene daar bij hoort en de onderlinge wisselwerkingen.
Yin en Yang komen voort uit het TAOisme
Het Taoïsme (levensfilosofie/godsdienst) gaat uit van een allesomvattend
geheel.
Alles wat in het universum aanwezig is (tezamen) is Tao
(en vormt één geheel). Tao is een allesomvattende goddelijkheid
die zo groot/groots is, dat wij dat niet kunnen bevatten. Wij zijn als mensen
in een geheel geplaatst van tegengestelde krachten: Yin en Yang.
Niet alleen wij, maar alles in het universum is onderworpen aan de principes van Yin en Yang. Alles bevat op hetzelfde moment zowel Yin als Yang. De twee krachten beinvloeden elkaar en zijn met elkaar in conflict; ze vormen samen een geheel en staan lijnrecht tegenover elkaar.
Het Yin/Yang-symbool bestaat uit twee delen die elkaar aanvullen tot
een cirkel. De cirkel staat voor het geheel (TAO; waar de twee tegengestelden
uit voort komen). Absoluut Yin en absoluut Yang bestaan niet. In elk stukje
Yin zit een Yang deel (en omgekeerd). Het Yin-Yang-symbool laat dit duidelijk
zien. Het lichte deel (Yang) bevat een klein stukje donker;
- de zwarte stip vertegenwoordigd Yin in Yang,
- de lichte stip vertegenwoordigd Yang in Yin.
Hieronder volgt een opsomming van een aantal van die tegengestelde krachten.
Yin | Yang | |
---|---|---|
koud | warm | |
donker | licht | |
nacht | dag | |
vrouwelijk | mannelijk | |
stoffelijk (materie) | niet-stoffelijk | |
traag | snel | |
zwak | sterk | |
beneden | boven | |
aarde | Zon/hemel |
Veranderingen in de natuur zijn onderworpen aan yin en yang. De processen die zich afspelen zijn met de filosofie te verklaren aan de hand van samenhangende patronen.
Yin en Yang:
- zijn samen weer de eenheid
- staan tegenover elkaar
- ze gaan in elkaar over (Yin gaat over in yang en omgekeerd)
- ze kunnen elkaar in evenwicht houden; Maar in geval van onbalans kunnen ze elkaar vernietigen.
- Yin gaat over in Yang (en omgekeerd)
- niets is absoluut Yin (of Yang) in elk stukje Yin zit een klein stukje Yang (en omgekeerd).
- tussen alle Yin is samenhang / tussen alle Yang is samenhang
Een paar voorbeelden die deze processen demonstreren:
Dag en Nacht:
De dag is yang van karakter.
Hangt samen met: de zon, licht, warmte, activiteit.
De nacht is Yin van karakter.
Hangt samen met: de aarde, donker, koude, rust.
Het "absolute Yinne moment" is om 12 uur 's nachts. Daarna komt er
weer Yang in Yin. Steeds meer, tot 12 uur 's middags, waarna er weer Yin-invloeden
in de Yang komen. We zien dat invloeden in elkaar over gaan: na 12 uur 's middags
wordt de zon steeds minder fel; we gaan richting schemering, enz..
Op dezelfde manier zien we de zomer (via de herfst) overgaan in de winter, op activiteit volgt rust (en rust ondersteunt activiteit: Yang heeft Yin nodig).
We zien zo de samenhang aan de hand van gewone voorbeelden. Kijken we naar
ons zelf, dan weten we dat we van activiteit warm worden en van rust het kouder
krijgen.
Heb je ooit een druk mens gezien die riep: "Wat heb ik het koud"?
Begrijpen wij die principes, dan ontdekken we vele samenhangende patronen.
In de Chinese geneeswijze helpen Yin en Yang ons ziekten te verklaren en bieden
handvaten om te genezen.
Bij een migraine-patiënt zit de klacht boven (Boven hoort
bij Yang). Kouwelijke migraine patiënten zullen dan ook in de minderheid
zijn.
Wordt het evenwicht tussen de twee polen te zeer verstoord, dan kan dit leiden
tot compensatie:
Onze jachtige westerse wereld wordt steeds Yanger. IJs eten in de winter is
een voorbeeld van zo'n compensatie.
De principes van yin en yang zijn overal op toe te passen.
Hiernaast zien we een afbeelding van een atoom, of is het een planetenstelsel
om een zon. We zien de overeenkomst tussen het "kleinste" deeltje
van een stof en een gigantisch groot planetenstelsel.
Als we naar een mens kijken, dan kunnen we ook ontdekken dat kenmerken
(van een deel) vele malen (op andere
plaatsen) weerspiegeld worden.
Verandert een orgaan, dan zal dit ook waarneembaar zijn op
andere plaatsen in het lichaam (ogen, pols, voeten, tong). De Chinese geneeswijze
maakt dankbaar gebruik van al deze kenmerken. Hebt u een reeks van (schijnbaar)
onsamenhangende klachten, die niet te herleiden zijn tot een (voor
westerse medici) herkenbaar ziektebeeld, dan levert de Chinese geneeswijze
in heel wat gevallen een helder inzicht. Vanuit de (duidenden
jaren lang verzamelde) kennis m.b.t. de principes van Yin en Yang
en anderen vormen van samenhang, komt men op inzichten m.b.t. de kwaal en
weet men in veel gevallen welke behandeling daar bij hoort.
Yin tekort:
Heeft een persoon het warm, dan kan dit betekenen dat dit door een teveel aan
Yang komt. Het kan echter ook zijn dat er te weinig Yin is. Yin is niet sterk
genoeg om Yang te controleren (Geen evenwicht: de 37℃ thermostaat
is ontregeld).
Is er sprake van een tekort aan Yin dan levert dat bepaalde kenmerken op:
- De persoon heeft het vooral 's nachts warm (vaak ook: voeten
buiten het bed en zweten)
[de nacht is yin: 's nachts moet de Yin de Yang kunnen beteugelen. Lukt dit
niet dan zal de temperatuur stijgen, er zal ook onvoldoende rust zijn (slapeloosheid).
Ook treden de klachten vaak op aan het eind van de middag: Dan moet er al voldoende
Yin in Yang zijn. Is dat niet het geval, dan kan de yang
de yin overvleugelen.
"Yin is materie". Als er een Yin tekort is, wil dit ook zeggen dat
het lichaam bouwstoffen/voedingsstoffen nodig heeft.
Behandeling met acupunctuur kan de energiebalans beïnvloeden en daardoor
meehelpen/ te zorgen dat voedingsstoffen beter door het lichaam opgenomen worden
en het overschot aan hitte (dat de yin nog meer zal verminderen)
wordt afgevoerd. De persoon zal goed moeten eten en rusten. Chinese
kruidenformules die de Yin voeden zijn dan heel belangrijk.
Yang tekort:
De persoon heeft het koud. Processen in het lichaam kunnen onvoldoende op gang
gehouden worden (Yang= activiteit/ beweging).
Is het yang-aspect van de spijsvertering aangedaan, dan moet de persoon voeding
eten met Yange kenmerken (warm eten, verwarmende kruiden, geen zuidvruchten,
weinig rauwkost).
Yang tekorten zijn goed te behandelen met acupunctuur. Meestal wordt dit gecombineerd
met moxa (brandende kruiden dicht bij bepaalde acupunctuurpunten/ op het uiteinde
v.d. naald).
Yang is niet-stoffelijk: Qi, energetische trillingen en warmte kunnen de yang
beïnvloeden.
Niet ieder persoon die het koud heeft, lijdt aan een yang-tekort. Gebrek aan cirkulatie kan tot koude leiden. Een naar binnengedrongen externe kou kan ook een oorzaak zijn. Is dit laatste het geval, past ook hier een toegespitste behandeling bij.
De principes van Yin en Yang zijn het vertrekpunt bij een behandeling
met Chinese geneeswijze.
Daarna volgt een verdere differentiatie aan de hand van de meridianenleer,
de vijf elementen, de Chinese leer van de organen (Zang Fu), enz..
De indeling naar yinne en yange kenmerken zal altijd het meest bepalend
zijn voor de behandeling.
Verwante onderwerpen:
en verder:
pathogene factoren